Kościół pw. św. Michała Archanioła w Nowej Soli jest rzymskokatolicką świątynią, która znajduje się w dekanacie Nowa Sól, w obrębie diecezji zielonogórsko-gorzowskiej.
Ten niezwykle ważny budynek religijny jest **najstarszym sakralnym zabytkiem** w mieście, sięgającym zamanifestowania swego istnienia już 400 lat temu.
Kościół wyróżnia się bogatym wystrojem barokowym wnętrza, co czyni go miejscem o wysokiej wartości artystycznej i historycznej. Jest on wpisany do rejestru zabytków, co podkreśla jego istotne miejsce w dziedzictwie kulturowym regionu.
Historia
Początkowo planowano, aby świątynia służyła ewangelikom, którzy pracowali w lokalnej – obecnie już nieistniejącej – warzelni soli. Prace budowlane nad kościołem ewangelickim rozpoczęły się 22 kwietnia 1591 roku, a ich zakończenie miało miejsce w 1597 roku. Poświęcenie świątyni miało miejsce 27 maja 1597 roku, w dniu Zielonych Świąt, i zostało przeprowadzone przez pastora z Rakowa koło Smardzewa oraz diakona Abrahama Cremerusa z Żubrowa.
W 1654 roku kościół przeszedł w ręce katolików, a prawie sto lat później, w 1731 roku, został erygowany jako nowa parafia. Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Nowej Soli zawdzięcza swój obecny wygląd zewnętrzny oraz wewnętrzny Jerzemu Ernestowi de Holhring. Był on przez długie lata najwyższym przedstawicielem cesarskiej władzy na Śląsku oraz dyrektorem nowosolskich solanek. Własnym kosztem zbudował hełm na wieży kościelnej.
Architektura
Kościół pw. św. Michała Archanioła, pierwotnie zaprojektowany jako jednonawowa budowla, przeszedł istotne zmiany w swojej strukturze.
W roku 1688 do kompleksu dodano nową kaplicę, chór oraz nawy boczne, co nadało mu charakterystyczny kształt litery T.
Budowla, wzniesiona z cegły i kamienia, ukazuje wpływy stylu renesansowego oraz barokowego, co czyni ją wyjątkową w regionie.
Wieża kościoła, szczególnie imponująca w XVII wieku, była zwieńczona wysokim, barokowym hełmem. Niestety, budowla ucierpiała od pożaru w roku 1736, po którym została odbudowana w prostszym stylu.
Kolejny pożar, który miał miejsce w 1945 roku, również przyczynił się do zniszczenia kościoła. Odbudowa przyniosła zmiany w roku 1956, kiedy to nałożono nowy dach na wieżę.
W tym samym roku odnowiono również fasadę oraz absydę, a dwukrotne remonty w 1957 roku pozwoliły na poprawę stanu dachu.
Wystrój i wyposażenie
Wnętrze przywołanego kościoła zachwyca swoim barokowym wystrojem, który przenosi nas w czasie do XVIII wieku. Ołtarze oraz obecne w świątyni rzeźby są świadectwem tego stylu. Z tego samego okresu pochodzi również chrzcielnica, która zachwyca swoimi rokokowymi detalami.
Warto zauważyć, że w XVIII wieku wzniesiono główne ołtarze, a także kilka bocznych, wśród których znajdują się ołtarze: św. Michała Archanioła, Matki Boskiej, św. Józefa oraz Pana Jezusa w Ogrójcu. Dodatkowo, w tym okresie wzbogacono świątynię o rzeźby św. Anny i św. Jana Chrzciciela, które do dziś są integralną częścią wystroju.
W 1964 roku dokonano modyfikacji ławek, a rok później rozpoczęto malowanie wnętrza kościoła. To zadanie było prowadzone na podstawie projektu prof. Adama Stalony-Dobrzańskiego, znanego krakowskiego artysty. Proces ten zakończono jesienią 1966 roku, co znacznie wzbogaciło estetykę wnętrza.
Szczególnie warto zwrócić uwagę na kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej, która została urządzona z okazji Milenium. W jej wnętrzu można znaleźć kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, autorstwa prof. Jana Molgi z Warszawy, a także podest wykonany z marmuru, który dopełnia całości.
Nie można pominąć również witraży w kościele, które zostały stworzone przez zakład K. Paczki. Inspiracją do ich wykonania był projekt prof. A. Stalony-Dobrzańskiego, dzięki czemu ich piękno doskonale współgra z całością arcyciekawego wystroju tej wyjątkowej świątyni.
Otoczenie
Otoczenie kościoła św. Michała Archanioła w Nowej Soli zasługuje na szczególną uwagę. Przykościelny cmentarz tworzy unikalną atmosferę wokół świątyni.
Na południowej stronie, cmentarz jest otoczony murkiem, który posiada bramę, dodającą elegancji i historii temu miejscu. Warto zwrócić uwagę na rzeźbioną figurę św. Michała Archanioła, która ozdabia tę bramę. Ta barokowa dekoracja stanowi nie tylko element estetyczny, ale również symboliczne przypomnienie o ważności św. Michała w tradycji chrześcijańskiej.
Literatura
W zbiorze literatury dotyczącej Kościoła św. Michała Archanioła w Nowej Soli można znaleźć cenne opracowania, które przyczyniają się do zrozumienia jego wartości historycznej oraz architektonicznej.
- Stanisław Kowalski, Zabytki województwa zielonogórskiego, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra, 1987,
- Tomasz Andrzejewski, Budowle sakralne powiatu nowosolskiego, Nowa Sól, 2007.
Przypisy
- Dekanat Nowa Sól. kuria.zg.pl. [dostęp 25.05.2016 r.]
- Tomasz Andrzejewski, Budowle sakralne powiatu nowosolskiego, Nowa Sól 2007 r.
- Strona kościoła pw. św. Michała Archanioła.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Antoniego w Nowej Soli | Parafia św. Antoniego w Nowej Soli | Parafia św. Michała Archanioła w Nowej Soli | Kościół św. Barbary w Nowej SoliOceń: Kościół św. Michała Archanioła w Nowej Soli